Duurzaamheid

Maak het verschil

Een meer duurzame wereld begint bij ieders eigen gedrag – ook het onze. Ons schip en haar bemanning houden zich uiteraard aan de steeds strenger wordende regels van het MARPOL-verdrag, opgesteld door The International Convention for the Prevention of Pollution from Ships. Zo mag biologisch afbreekbaar afval overboord gegooid worden, maar pas vanaf 12 nautische mijl buiten de kust. Ander afval wordt aan boord zo klein mogelijk geknipt, zodat we het zo compact mogelijk kunnen meenemen naar onze volgende bestemming.

Uiteraard blijft het daar niet bij; we doen nog veel meer om zo duurzaam mogelijk te reizen. Ook juichen we spontane duurzaamheidsacties toe.

Jaren geleden startte een groep SaS’ers een beach clean-up op een San Blas-eiland: na een tweedaagse survival, waarbij ze zelf natuurlijk niets achterlieten, namen ze tien volle vuilniszakken aangespoeld afval mee. Deze clean-ups hebben inmiddels een vast plekje in ons programma. We organiseren ze zo vaak mogelijk, om onderweg ons steentje bij te dragen aan schonere stranden. Een clean-up kun je trouwens ook thuis starten – kijk maar eens op de site van Love. Not Waste voor inspiratie.

Plasticvervuiling

Tijdens het varen en op de verschillende bestemmingen zien de SaS’ers met eigen ogen de problemen die plasticvervuiling met zich meebrengt. Afval uit Panama stroomt via de rivieren de zee in een spoelt in grote hopen aan op de idyllische San Blas eilanden. De maag van de mahi mahi vis die we onderweg vangen zit vol met stukjes plastic. En zo zijn er helaas nog veel meer voorbeelden te noemen. 

Onderweg gaan de SaS’ers daarom ook onderzoek doen naar plasticvervuiling, door o.a. deel te nemen aan citizen science projecten van the Ocean Cleanup en the Ocean Movement. Met de Ocean Cleanup Survey app gaan ze tijdens het varen en op verschillende bestemmingen de plasticvervuiling in kaart brengen. Daarnaast ontwikkelde the Ocean Movement speciaal voor School at Sea de high-speed (AVANI) trawl om onderzoek te doen naar microplastic tijdens het varen. 

Op deze manier creëren we bewustzijn voor plasticvervuiling in de natuur en dragen we ons steentje bij aan lopende onderzoeksprojecten. 

Paklijst

Uiteraard verwachten we van al onze deelnemers dat ze duurzame keuzes maken. Dat begint al bij je paklijst. Aan boord is weinig ruimte, je reist naar warme gebieden, wat neem je mee? Wat is echt essentieel en waar kun je best zonder?

Op de paklijst heeft School at Sea ook een aantal zaken gezet die te maken hebben met bewustwording rond je plasticgebruik. Wij vragen je bijvoorbeeld om zo min mogelijk synthetische kleding mee te nemen. Het is een simpele actie om de uitstoot van microbeads tegen te gaan die iedereen direct kan nemen – zelfs voordat je aan boord stapt. Ook onderzoeken we de mogelijkheden om aan boord filters tegen microbeads in de afvoer van de wasmachines te monteren.

En als je nog een stap verder wil gaan: koop niets voordat je Beat the MicroBead hebt gecheckt. Als iets hun keurmerk draagt, weet je zeker dat je niet bijdraagt aan de plasticvervuiling van de oceaan en de wereld.

De waarde van water

Onderweg ontdek je bijna vanzelf de waarde van water, want op zee is drinkwater niet vanzelfsprekend. Onderweg maken we dat namelijk zelf! Dat doen we met een machine die werkt via omgekeerde osmose (ook handig voor de lessen biologie en natuurkunde!). Op die manier komen we ook aan het water om mee te douchen, te koken of de was te doen.

Onderweg leer je dus al gauw om super zuinig met water om te gaan en nóóit onnodig de kraan te laten lopen. En ter geruststelling: het went om slechts eens in de twee à drie dagen een paar minuten te douchen. Echt waar.

Inkopen & eetpatroon

Duurzaamheid is een belangrijke overweging bij de inkopen voor het schip. Door groot te bestellen, vermijden we plastic afval zo veel mogelijk. Meel, qua volume een van de grootste inkopen, halen we in papieren zakken van 25 kilo direct bij de molenaar. Gemalen door dezelfde windenergie waarmee we reizen.

Verse groente en fruit bestellen we zoveel mogelijk bij lokale boeren of de duurzame groentehandel. We vertrekken uit Nederland met verse appels en peren, en onderweg eten we wat onze landen van bestemming produceren. Dit betekent soms heel veel grapefruits en vaak papaja of ananassen.

Vlees eten we in beperkte mate. Voor de reis kopen we in Nederland één varken en één rund, bij biologische boeren die vlees verkopen van dieren met vrije uitloop die op een mooie leeftijd waren. Onze vriezers zitten dan zo vol mogelijk en daar eten we de hele reis van. Als het op is, is het écht op – maar we redden het er makkelijk mee door de helft van de tijd vegetarisch te eten.

Natuurlijk is voedselverspilling aan boord geen optie. Van groente en fruit snijden we rotte plekjes af, maar de rest gebruiken we gewoon. Van het vlees gooien we sowieso niets weg: we gaan voor echte kop- tot staartverwerking, voor mooie leermomenten aan boord over wat er allemaal voor lekkers te maken is van ‘restvlees’.

Ook kliekjes en restjes benutten we natuurlijk gewoon. Overgebleven havermoutpap van het ontbijt wordt door de keukendienst getransformeerd tot een lekker vieruurtje in de vorm van een koekje; de restjes van de avond ervoor worden de volgende dag als bijgerecht bij de lunch geserveerd. Keukencreativiteit ten top!

Zo min mogelijk “op de motor”

De route van School at Sea is gebaseerd op oude zeilroutes, maximaal gebruikmakend van de passaatwinden. De motor gebruiken we om havens binnen te komen of als de veiligheid erom vraagt, maar verder zo min mogelijk. Onze route is daar ook op afgestemd.

Op de heenweg varen we eerst relatief ver naar het zuiden, zodat we de passaatwinden meepakken als we vanaf de Kaapverdische eilanden de oversteek maken richting Dominica. Op de terugweg, als de winden een stuk variabeler zijn, varen we via Cuba en de Azoren. Dan varen we een stuk aan de wind, maar hoeven we niet tegen de passaatwind in. Deze oude routes bespreken we uitvoerig aan boord, bijvoorbeeld tijdens de wachten en de Sail Training.

Toch op de motor? Compenseren!

De CO₂-uitstoot die we veroorzaken wanneer we de motor wél gebruiken, compenseren we. Ook hebben we berekend welke impact onze andere keuzes hebben. Zo gebruiken we aan boord bijvoorbeeld een dieselgenerator om elektriciteit op te wekken en wisselen bemanningsleden elkaar onderweg af. Daarvoor nemen ze het vliegtuig. En dan is er natuurlijk nog de uitstoot die veroorzaakt wordt door onze activiteiten aan wal in Nederland.

Het compenseren van deze uitstoot lost het probleem natuurlijk niet op. Het is véél beter om je uitstoot te verminderen, maar dat is niet gemakkelijk. We houden alle ontwikkelingen op het gebied van duurzamere zeevaart in de gaten en onderzoeken de mogelijkheden om het schip om te bouwen, zodat we bijvoorbeeld waterstof als brandstof kunnen gaan gebruiken. Tot dat moment willen we onze ogen niet sluiten voor onze uitstoot, dus kiezen we voor compenseren.

Wij doen dit via het FairClimateFund voor het project Birds, Bees & Business. Met hun Fairtrade Carbon Credits, gecertificeerd volgens de Fairtrade Climate Standard, compenseren we onze CO₂-uitstoot op een eerlijke manier én dragen we bij aan het verbeteren van de leefomstandigheden van mensen in de gebieden die het hardst getroffen worden door klimaatverandering. En er zit zelfs een Nederlands tintje aan! Via dit project wordt namelijk ook de biodiversiteit in het gebied hersteld, bijvoorbeeld door de aanplant van nieuwe boom- en plantensoorten. Dat is belangrijk voor Nederlandse trekvogels, die in dat gebied moeten overwinteren.